CBAM – INFORMACJE OGÓLNE
Poniższe informacje koncentrują się głównie na fazie przejściowej mechanizmu dostosowania granic ze względu na emisję gazów cieplarnianych (CBAM), który wszedł w życie 1 października 2023 r. Niemniej jednak poruszono również kilka kwestii dotyczących ostatecznego okresu (rozpoczętego w styczniu 2026 r.).
Dlaczego UE wprowadza mechanizm dostosowania granic pod względem emisji gazów cieplarnianych?
Unia Europejska przoduje w globalnych działaniach na rzecz przeciwdziałania zmianom klimatycznym. Za pomocą Europejskiego Zielonego Ładu wytyczono klarowną ścieżkę, by do 2030 roku zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych netto o 55% w stosunku do poziomów z 1990 roku, oraz by osiągnąć neutralność klimatyczną do roku 2050. W lipcu 2021 roku, Komisja Europejska zaproponowała pakiet 55 inicjatyw mających na celu realizację tych ambitnych celów, co umacnia pozycję UE jako lidera w dziedzinie ochrony klimatu. Od tego momentu inicjatywy te zaczęły przybierać konkretną formę poprzez negocjacje z Parlamentem Europejskim i Radą, a wiele z nich zostało już zatwierdzonych jako prawo unijne. Wśród tych inicjatyw znajduje się unijny mechanizm dostosowania granic pod względem emisji CO2 (CBAM), który jest kluczowym elementem strategii.
Na jakim etapie jest obecnie wdrożenie CBAM ?
Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej, jako współprawodawcy, podpisały rozporządzenie w sprawie CBAM (UE) 2023/956 w dniu 10 maja 2023 r. CBAM weszło w życie w okresie przejściowym w dniu 1 października 2023 r. W pierwszym kwartale sprawozdania należy składać do dnia 31 stycznia 2024 r. Zbiór zasad i wymogów dotyczących raportowania emisji w ramach CBAM został szczegółowo określony w rozporządzeniu wykonawczym (UE) 2023/1773 ustanawiającym zasady raportowania w okresie przejściowym. Komisja utworzyła przejściowy rejestr CBAM, przygotowuje dalsze prawodawstwo wtórne i przeprowadza planowaną analizę. Ostateczny okres CBAM wejdzie w życie w styczniu 2026 r.
JAK DZIAŁA CBAM?
CBAM jest opracowany w taki sposób, aby być zgodnym z międzynarodowymi zasadami, w tym z regulacjami Światowej Organizacji Handlu (WTO), będąc jednocześnie spójnym z systemem EU ETS. Jego działanie opiera się na:
- Nałożeniu na importowane towary opłaty za rzeczywiste emisje CO2, które zostałyby wyemitowane podczas ich produkcji w UE, zgodnie z metodologią używaną w EU ETS.
- Od 2026 roku, importerzy w UE będą zobowiązani do zakupu certyfikatów CBAM, odpowiadających kosztom emisji CO2, które byłyby naliczone, gdyby produkty były wytwarzane zgodnie z unijnymi normami cenowymi dla CO2.
- W przypadku, gdy producenci spoza UE pokrywają koszty emisji CO2 w swoich krajach związane z produkcją eksportowanych do UE towarów, te opłaty mogą być odliczone od należności w ramach CBAM.
W ten sposób, CBAM ma na celu zmniejszenie ryzyka przesunięcia emisji CO2 poprzez motywowanie producentów poza UE do zielonej transformacji ich procesów produkcyjnych oraz zachęcanie państw do wprowadzenia opłat za emisję CO2.
SPRAWDŹ INTERAKTYWNĄ TABELĘ PRODUKTÓW OBJĘTYCH CBAM
Do jakich towarów ma zastosowanie Rozporządzenie CBAM?
Rozporządzenie CBAM dotyczy kodów CN (Nomenklatura Scalona), która dodaje dwie cyfry do kodu HS i jest używana jako kod towaru w przypadku wywozu poza UE.
- Wszystkie towary, dla których należy zgłaszać wbudowane emisje, są wymienione w załączniku I do Regulamin CBAM. Nazywa się je „towarami CBAM”.
- Sektory takie jak „żelazo i stal” zostały wymienione wyłącznie w celach informacyjnych. Oznacza to na przykład, że przywóz amoniaku (kod CN 2814 10 00 lub 2814 20 00 w ramach sektora nawozów) jest objęty rozporządzeniem CBAM, nawet jeżeli amoniak nie jest wykorzystywany do produkcji nawozów